Gabi.

Pagkabukas ng pinto, isang mahinang langitngit lang ang lumabas mula sa hinge. Tahimik ang loob ng bahay—walang maingay na telebisyon, walang radyo. Pero may amoy ng nilagang luya sa hangin. Mainit, makaluma, parang yakap ng isang payapang probinsya.

Si Dra. Clarisse, suot pa rin ang kanyang unipormeng pang-ospital, ay agad na tinanggal ang kanyang sapatos sa tabi ng pinto. Parang ritual na niya ito—gusto niyang maramdaman ang malamig na sahig sa talampakan, kahit sandali. Kinuha ang kanyang bag, isinabit sa may hanger sa sala, at dumiretso sa kusina nang hindi na nagpapaalam.

Sa kusina, may mahinang sindi ng ilaw sa ibabaw ng kalan. Naroon si Nanay Floring, nakatalikod, abala sa pagtimpla ng salabat. Dahan-dahan niyang hinahalo ang nilagang luya sa tasa, sinisigurado na sakto lang ang tamis, sakto lang ang init. Katulad ng pag-aalaga niya kay Clarisse noon pa man—laging sakto lang.

Ngunit ang hindi niya inaasahan ay ang lalaking nakaupo sa mesa sa kabilang dulo—si Mang Tony, tahimik lang na nakasandig sa upuan, may hawak na baso ng malamig na tubig.

"Anak," bati ni Mang Tony, bahagyang paos ang boses, tila pagod din sa biyahe.

Natigilan si Clarisse. Sandaling natulala. Tumingin sa kanyang ama na parang multong hindi niya inaasahan.

"Tay... andiyan na po kayo," halos pabulong ang tono, pero may halong gulat.

Tumango si Mang Tony, sabay ngiti. May kapayapaan sa mukha nito, ngunit mababakas din ang pagod sa ilalim ng mga mata.

"Dapat last week pa ako. Eh nag-extend sila ng reunion," paliwanag nito. "Nagpa-abot ng lechon, di ko naman mahindian," biro niya, pilit ginagawang magaan ang kanyang pagbabalik.

Bahagyang ngumiti si Clarisse. Pero hindi buo. Hindi 'yung tipong ngiti na sumasayad sa mata. Para bang may humaharang sa loob—pagod, o may bumabagabag.

"Aakyat lang po ako, Tay. Magpapahinga lang ng kaunti," paalam niya, habang marahang tumalikod.

"Sige," sagot ni Mang Tony, sabay tungga ng tubig.

Habang umaakyat ng hagdan si Clarisse, hindi niya namalayang ang bawat hakbang niya ay pinagmamasdan ng kanyang ama. Tahimik, pero mapanuri ang tingin ni Mang Tony—parang may hinahanap. Napansin niya ang mabagal na galaw ng anak, ang paghaplos nito sa baywang habang umaakyat. Hindi ito ang normal na lakad ng isang sanay sa pagod.

May kung anong iniisip si Mang Tony. Hindi pa niya sinasabi. Pero alam niyang may kakaiba.

At sa isang iglap, nagsimula nang mabuo sa kanyang isip ang hinalang... sana'y hindi totoo.

Kinabukasan.

Sa banyo, nadinig ulit ang mahihinang pagduwal. Nasa mesa si Mang Tony, nagkakape, habang si Nanay Floring ay naghihiwa ng kamatis.

"Anak natin yun, 'no?" tanong niya sa asawa.

Tumango lang si Floring. "Ilang araw na rin ganyan 'yan. Madaling mapagod, ayaw pa ngang kumain ng itlog."

"Floring..." bumaba ang tono ni Mang Tony. "Baka may... dinadala ang anak mo."

Napatigil ang paghihiwa ng kamatis at napalingon siya sa sinabi ng asawa. Bahid sa kaniyang mukha ang pag-aalala. Paano kung totoo ang hinala ng kanyang mister?

Tanghali.

Sa ospital, tahimik ang buong floor. Karamihan ng mga pasyente ay nagpapahinga. Sa hallway, iilang hakbang lang ang maririnig—mga nurse na patingin-tingin sa orasan, mga doktor na pa-idlip na rin ang lakad sa pagitan ng rounds.

Pumasok si Dra. Clarisse sa nurse's lounge, dala ang isang maliit na paper bag mula sa Mercury Drug. Bahagyang nanginginig ang kanyang kamay habang isinasara niya ang pinto. Wala siyang sinabihan. Hindi siya pwedeng sabihan. Ayaw niya ng tanong. Ayaw niya ng hinala.

Pagkasarado ng pinto, dahan-dahan siyang umupo sa isa sa mga sulok ng maliit na silid. Tinanggal niya ang kanyang ID lanyard. Binuksan ang paper bag. Sa loob, isang kahon—clear, clinical, innocent-looking pero mabigat sa damdamin: pregnancy test kit.

Hawak niya ito na para bang hawak niya ang direksyon ng buong buhay niya.

Pumasok siya sa maliit na banyo sa loob ng lounge. Doon, sinimulan niya ang proseso—tahimik, mabilis, pero may halong takot. Sa loob-loob niya, may dasal siyang hindi niya masabi kung gusto niyang dinggin.

Pagkalipas ng ilang minuto, hawak niya ang strip ng test.

Isang pulang linya.

Tinitigan niya.

Huminga ng malalim.

Pero... hindi pa tapos.

Habang pinagmamasdan, unti-unting lumitaw ang ikalawang linya—manipis sa simula, pero palinaw nang palinaw habang lumilipas ang segundo.

Dalawa.

Dalawang pulang linya.

Tumigil ang kanyang mundo. Hindi gumalaw ang oras. Parang napuno ng hangin ang kanyang dibdib na hindi niya alam kung ibubuga o isisigaw.

Napaupo siya sa takip ng inidoro. Hinawakan ang dibdib.

"Positibo."

Isang salitang hindi niya binitawan, pero buong katawan niya ang sumigaw nito.

Hindi siya umiiyak. Hindi rin siya masaya. Hindi niya alam.

Walang eksaktong emosyon. Parang... hinila siya ng ulap. Parang wala sa lugar ang paligid.

Sa labas ng pinto, may naririnig na siyang mga yabag.

Pero sa loob ng kanyang silid—sa maliit na espasyo kung saan ang mundong panloob niya ay bumaligtad—si Dra. Clarisse ay nanatiling nakaupo.

At ang pregnancy test sa kanyang kamay, ngayon ay nagsisilbing tiket papunta sa mundong hindi niya inakalang tatahakin.

Pag-uwi.

Tahimik sa sala.

Ang orasan sa dingding, tumitik-tak, pero tila mas malakas kaysa dati. Parang tanging tunog na pumupuno sa buong bahay.

Si Mang Tony, nakaupo sa gitna ng sofa—tikom ang kamao. Si Nanay Floring, nasa gilid, namumugto ang mga mata. Sa gitna ng lamig ng hangin sa loob ng bahay, parang may apoy na mabagal ang pagliyab—handa nang sumiklab.

Pagdating ni Dra. Clarisse, dala pa rin niya ang maliit na paper bag mula sa Mercury Drug. Hawak pa rin ang test kit, pilit na hindi nanginginig ang kamay.

"Anak," mahinang tawag ni Floring. "Kanina ka pa hinihintay ng Tatay mo."

Tahimik si Clarisse. Umupo sa sahig, sa tabi ng center table. Inilapag ang bag. Inilabas ang test kit.

Dalawang pulang linya.

Dalawang panibagong katotohanan.

Tumayo si Mang Tony, lumapit. Kinuha ang test kit. Tinitigan. Tiningnan ang anak. At sa ilang segundo ng katahimikan, tila buong buhay ni Clarisse ang hinusgahan ng isang sulyap.

"Kaninong anak 'to?" mababa, diretso.

Hindi makatingin si Clarisse. "W-William..." halos hindi marinig ang tinig niya.

"William? Yung lalaking ilang buwan mo pa lang kilala? Yung may asawa?" umangat ang boses ni Mang Tony.

"Tay... hindi ko po ito ginusto..."

"Hindi mo ginusto? Pero ginawa mo!" singhal niya. "Alam mong may sabit, Clarisse. At ikaw pa? Ikaw pa talaga ang nagpadala?"

"Hindi ho basta ganun lang 'yon," nanginginig ang boses ni Clarisse. "Mahal ko siya."

"Mahal?" Umiling si Mang Tony. "Mahal mong lalaking hindi sayo? Anak, pinag-aral ka namin. Binigay namin lahat ng meron kami—hindi para dito ka mauwi."

Lumapit siya ng isang hakbang.

At sa tinig na halos hindi marinig—pero mas malamig kaysa alinmang sigaw:

"Ipalalaglag natin ang bata."

Napatigil si Clarisse.

Hindi siya agad nakapagsalita. Parang hindi niya nadinig ng tama.

Mang Tony:
(mahinang boses, parang walang emosyon)
"May kakilala akong doktor. Disenteng clinic. Hindi magtatagal. Malilinis lahat."

Clarisse:
(parang tinaga ng kidlat)
"Tay?!"

Nanay Floring:
(nanginginig ang boses)
"Clarisse... hindi ito ikaw. Doktor ka. May pangalan ka. Tapos—ganito?"

Clarisse:
(pabulong)
"Nay... Tay... mahal ko siya. At hindi ko kayang itapon ang buhay ng anak ko."

Mang Tony:
(tumataas na ang boses, halos nanginginig sa galit)
"Anak ba 'yang itatawag mo diyan?! Alam mo ba kung anong kahihiyan 'to sa pamilya natin?! Alam mo ba kung anong sasabihin ng mga kapitbahay? Ng mga kamag-anak natin sa Leyte?!"

Clarisse:
(halos mangiyak ngiyak na)
"Mas kahihiyan pa ba 'yung ituro n'yong pumatay ako sa sarili kong anak?!"

Nagkatinginan ang mag-asawa.

Hindi na kayang magsalita ni Nanay Floring.

Si Mang Tony, pinilit kontrolin ang galit. Tumalikod. Pumunta sa may bintana. Napahawak sa kurtina.

"Clarisse..."
(mahina na pero matigas pa rin)
"Dalhin mo rito ang lalaking 'yan. Ngayon din. O ako ang pupunta sa kanya."

Gabi.

Sa silid, humiga si Clarisse. Walang imik. Hawak ang cellphone, binuksan ang Viber.

Nag-type.

Clarisse:

William, can you come by tomorrow? Kailangan ko ng kakampi... Kailangan kitang makasama.
Sinabi ko na sa kanila.
Hindi naging madali. Pero hindi ko na kaya mag-isa.

Hindi nagtagal, nag-reply si William.

William:
Darating ako.
Sasamahan kita bukas. Kakausapin natin sila—ako ang bahala.

Tahimik lang si Clarisse habang binabasa ang mga salita. Pero sa loob, parang may bahagyang ilaw na sumindi. Kaunti lang, pero sapat na para huwag siyang tuluyang madilim.

Sa wakas... may darating.
May sasama.
May magtatanggol.

At sa unang pagkakataon mula nang nagulo ang lahat, parang may maliit na tinig na bumulong sa loob niya:

"Sana, tumuloy siya.
Sana, huwag niya akong iwan."

Hawak pa rin ang cellphone, dahan-dahang pumikit si Clarisse.
Hindi pa rin tiyak ang bukas.
Pero ngayong gabi... may lakas siyang nahugot.

At kung totoo man ang mga pangako sa text—baka, sa wakas, hindi na siya kailangang lumaban nang mag-isa.

Itutuloy...