Isang tahimik na silid.

Nagmulat ng mata si Clarisse.

Puting kisame. Kurtinang beige. Amoy antiseptiko.

At ang sikat ng araw na pumapasok sa bintana — maliwanag, pero walang init sa kanyang dibdib.

Nasa ospital siya.

Saglit siyang natigilan. At saka... narinig ang boses ng kanyang ama.

"Anak..." marahang sambit ni Mang Tony, "bigla ka na lang nawalan ng malay."

Nilingon niya ito. Sa tabi nito si Nanay Floring, hawak-hawak ang kanyang kamay.

"Ano bang nangyayari sa'yo?" tanong muli ng kanyang ama — hindi galit, kundi puno ng pag-aalala. Ng pagkalito. Ng sakit.

Ngunit hindi siya sumagot. Lumingon siya sa kabila, palayo. Parang ayaw niyang harapin ang tanong. O marahil... takot siyang baka bumalik ulit ang lahat.

Ang alaala. Ang pagkawala.

Maya-maya, bumukas ang pinto. Pumasok si Dra. Anne — kalmadong tindig, pero halatang may bigat sa dibdib.

"Kamusta na po siya?" tanong niya, dumeretso sa tabi ng kama.

"Gising na siya," sagot ni Mang Tony, "pero ayaw pa rin magsalita."

Saglit na katahimikan.

Nilapitan ni Dra. Anne si Clarisse. Umupo sa tabi niya.

"Clarisse..." malambing na tawag niya. "Kamusta ka na?"

Lumingon si Clarisse.

At ang nakita niya... ay hindi isang doktora.

Isang kaibigan.

Biglang namuo ang luha sa kanyang mga mata.

Parang ang dami niyang gustong sabihin — pero ang lalamunan niya'y barado ng damdamin.

Tumalikod si Dra. Anne at humarap sa mag-asawa.

"Maari po ba... kami muna ni Clarisse ang mag-usap?" mahinahong pakiusap niya.

Napabuntong-hininga si Mang Tony. Hindi siya sigurado kung makakabuti ito, pero wala na rin siyang ibang sandigan.

"Sige," sabi niya. "Kung yan ang sa tingin mong makakatulong... Floring, halika."

Tahimik silang lumabas ng silid.

Pagkasara ng pinto, muling humarap si Dra. Anne kay Clarisse.

"Clarisse," mahina pero buo ang boses niya. "Kaibigan mo ako. Puwede mo sa akin sabihin ang lahat."

"Hindi kita huhusgahan."

Saglit na katahimikan.

At sa wakas...

"Anne..." maiyak-iyak na sambit ni Clarisse. "Anne..."

Doon na nagsimula.

Ang pagbubukas.

Ikinalat niya ang lahat ng bigat — parang tinatanggal ang balang na nakabaon sa dibdib.

Ikinuwento niya ang mga panaginip. Ang mundong hindi niya maipaliwanag. Si William. Si Ethan. Ang crib. Ang Barney. Ang wall clock. Ang mga yakap. Ang mga salita.

Ang sabi ng puso niya: lahat iyon ay totoo.

At habang nagsasalita siya — hindi kagaya ng mga taong nagsisinungaling. Hindi kagaya ng mga taong gumagawa ng kwento. Walang exaggeration. Walang dramatismo.

Walang kahit anong peke.

Ang lahat — damang-dama.

Ang tono ng kanyang boses, tapat.

Ang panginginig ng kanyang kamay, saksi.

At ang luha sa kanyang mata, patunay.

At sa isang saglit... habang nakikinig si Dra. Anne — sa kabila ng kanyang siyensiya, sa kabila ng kanyang kaalaman bilang doktor — isang tanong ang bumalot sa kanya:

"Paano kung totoo nga lahat ng ito?"

Ang Pagpapakawala ng Bigat

Matapos mailahad ni Clarisse ang lahat ng kanyang nararamdaman, para siyang naubos—pero sa magandang paraan. Parang nabawasan ng bigat ang kanyang dibdib. Sa wakas, may taong tumanggap, walang tanong, walang paghusga.

Ipinikit niya ang kanyang mga mata. Unti-unting dinalaw ng antok ang kanyang isipan. Sa kauna-unahang pagkakataon, muling naging mapayapa ang kanyang mukha.

Nasa tabi niya si Dra. Anne. Mahigpit pa ring hawak ang kamay ni Clarisse, na para bang ayaw niyang bitiwan ang koneksyon nilang dalawa—bilang magkatrabaho, bilang magkaibigan, bilang dalawang babaeng parehong lumalaban sa kani-kaniyang katahimikan.

Marahan niyang hinalikan ang noo ni Clarisse.

"Tutulungan ka namin," bulong niya, halos hindi marinig, pero sapat upang marinig ng puso.

Tahimik siyang tumayo. Maingat ang bawat hakbang palabas ng silid—ayaw niyang gambalain ang panandaliang kapahingahan ng kaibigan.

Sa labas ng pinto, naghihintay sina Nanay Floring at Mang Tony. Agad silang nilapitan ni Dra. Anne.

"May kailangan po akong kausapin," aniya. "Ang isa sa aming senior doctors—si Dra. Raquel. Tungkol ito sa kondisyon ni Clarisse."

Tumango ang mag-asawa, bagama't halatang may pangamba sa kanilang mga mata.

Ang Pagpupulong

Kinahapunan, ipinatawag ng sekretarya ni Dra. Anne sina Mang Tony at Nanay Floring sa clinic. Sa loob, si Dra. Anne ay nakaupo sa lamesa, habang si Dra. Raquel ay tahimik na nakatayo sa gilid—ang presensiya nito ay may bigat ng karanasan at propesyon.

Pinaupo sila sa isang mahabang bangko sa harap ng mesa. Maingat ang bawat kilos. Tahimik ang silid, ngunit halatang may papalapit na mabigat na usapan.

Si Dra. Raquel ang unang nagsalita.

Nagpakilala siya bilang senior attending sa psychiatry rotation ng ospital. At sa pinakamaingat at pinakamarespeto niyang tono, ipinaliwanag niya ang kanilang paunang assessment:

"May posibilidad po na si Dra. Clarisse ay nakaranas ng tinatawag naming Grief-Induced Psychotic Episode. Isa itong matinding reaksyon sa pagkawala, na maaaring magdulot ng mga ilusyon, paniniwala sa mga alternatibong realidad, o mga alaala na sa kanyang pakiramdam ay totoong nangyari."

Habang nagpapatuloy ang paliwanag, nanginginig na ang mga daliri ni Nanay Floring. Mahigpit ang kapit niya sa laylayan ng kanyang blouse.

Si Mang Tony naman—kumukunot ang noo, at unti-unting bumubuo ang kamao sa kanyang mga palad.

At nang matapos si Dra. Raquel—

BAGSAK.

Malakas na inilapat ni Mang Tony ang kanyang palad sa ibabaw ng lamesa. Bahagyang nagulat ang dalawang doktora, ngunit nanatili silang kalmado.

"Hindi nababaliw ang ANAK KO!" mariing sigaw ni Mang Tony.

Tahimik muna si Dra. Anne. Tumingin sa kanya si Dra. Raquel, at saka siya ang tumugon:

"Mr. Villanueva, hindi po ito tungkol sa 'kabaliwan'. Ang gusto po naming iparating... ay kailangan ng anak niyo ng tulong. Maaaring mula sa isang psychiatrist. Hindi po para ikahiya. Kundi para gumaling."

Dugtong ni Dra. Anne, marahan pero matatag:

"Kami po ang mga kasamahan niya. Kabaro, kapwa doktor. Wala po kaming ibang layunin kundi ang kanyang kapakanan."

Ngunit mariin pa rin ang sagot ni Mang Tony.

"Hindi pa kami magdedesisyon ukol diyan. Gusto muna naming obserbahan ang anak namin."

Napatingin si Nanay Floring sa kanya, sabay tango—palatandaang iisa ang kanilang pasya.

Tumango rin ang dalawang doktora. Hindi sila lumaban pa. Naiintindihan nila.

"Sige po. Naiintindihan namin," wika ni Dra. Raquel.

Ang Tahimik na Pag-uwi

Lumipas ang ilang araw.

Unti-unti, bumalik si Clarisse sa kanyang sarili. Nakakausap na siya. Minsan, tahimik pa rin, pero hindi na nawawala sa ulirat. Minsan, bigla siyang mapapatitig sa kawalan—pero hindi na kagaya ng dati. Hindi na tulad ng gabing iyon.

Dahil wala namang pisikal na sakit, at maayos ang medical test results niya, pinayagan na rin siya ng ospital na ma-discharge.

Ang ospital mismo ang nagbigay ng dalawang linggong paid leave. Walang tanong. Walang kondisyon.

Makauwi man, alam ng mag-asawang Villanueva na hindi pa ito ang wakas ng laban. Ngunit mas mabuti na ang naririto ang anak nila, kasama nila, sa bahay.

Sila mismo ang nagmasid. Tahimik. Alerto.

At sa bawat araw na lumilipas, kahit pa dahan-dahan—parang may liwanag na muling sumusungaw.

Hindi pa man lubos na siya, si Clarisse, ngunit may pag-asa.

At minsan, sapat na ang pag-asang iyon...

...para magsimula muli.

Itutuloy...